Δεν σας λέω ψέματα, παιδιά μου και εγγόνια μου, γι’ αυτά τα δικά μου που διαβάζετε. Άντρες, νέοι και γέροι. Ακούστε με ησυχία αυτά μου τα λόγια. Γιατί ορκίζομαι στον αέρα που αναπνέω, στο νερό που πίνω, ποτέ δεν θα εκφέρω επίκριση σ’ αυτό έργο. Γι’ αυτό ακούστε με τι θα πω, αν δεν μπορείτε να το δεχτείτε. Αλλά αν κοιτάτε χωρίς να βλέπετε, ή αν ακούτε χωρίς ν’ ακούσετε, ή καταλαβαίνετε χωρίς να κατανοείτε, ο λόγος μου είναι μάταιος. Δεν υπάρχει τίποτα κρυμμένο που να μην μπορεί ν’ ανακαλυφθεί. Αν η καρδιά επιθυμεί και η θέληση επιμένει. Και αν ο ερευνητής είναι ακούραστος και θαρραλέος. Γνώρισε τον εαυτό σου και θα γνωρίσεις το σύμπαν και το Θεό. Γι’ αυτό ψάξε και θα ανακαλύψεις. Κόπιασε σκληρά γι’ αυτά τα πράγματα, δούλεψέ τα με επιμέλεια· πρέπει να τ’ αγαπήσεις. Γιατί αυτά θα σε βάλουν στο δρόμο της θείας αρετής. Αλλά πριν πλησιάσεις μια αποστολή, αποφάσισε να την εκπληρώσεις. Και να επικαλεσθείς τη βοήθεια του Θεού για να την εκπληρώσεις.

Αφού θα κατέχετε αυτά τα πράγματα και στις καρδιές σας βάλτε βαθιά αυτά τα λόγια. Μάθηση, Γνώση και Σοφία, είναι τα τρία μέρη της εκπαίδευσης. Η Μάθηση είναι ράχη, η Γνώση είναι ουσιαστική, η Γνώμη είναι δύναμη, η Σοφία υπερέχει. Με την Σοφία αντιλαμβανόμαστε-Η παρθενική Σοφία.

Εκείνος που δεν ξέρει αυτό που οφείλει να γνωρίζει, είναι ένα βάρβαρο κτήνος ανάμεσα στους ανθρώπους. Η μνήμη διαφυλάσσει τα πράγματα που έχουν μαθευτεί. Ο άνθρωπος έχει έξι αισθήσεις: Την αφή, την όραση, την ακοή, την όσφρηση, τη γεύση και την όραση ή τη διαίσθηση. Πολλοί που έχουν μεγάλες γνώσεις, δεν έχουν διάνοια, Είναι σοφός ο νους που είναι καθρέπτης του Θεού. Γιατί ο άνθρωπος έχει μόνο χρόνο, ενώ ο Θεός έχει την αιωνιότητα. Ο κόσμος είναι σαν ένα θέατρο όπου πολλοί παίζουν τους ρόλους τους. Η ίδια η ζωή είναι η υπόθεση. Δράμα, τραγούδια, ή κωμωδία, ανάλογα με το τί θα διαλέξουν να κάνουν οι ηθοποιοί. Ο κόσμος είναι μια σκηνή, η ζωή είναι μια μετάβαση, έρχεσαι, βλέπεις, αναχωρείς. Ο χρόνος ο ίδιος κυλά με διαρκή κίνηση, ακριβώς όπως ένα ποτάμι. Οπως το κύμα σπρώχνετε από το κύμα. Και τα ποτάμια κινούνται από κάποια εσωτερική αναταραχή της γης. Η ζωή του ανθρώπου είναι όπως οι τέσσερις εποχές του χρόνου, η κάθε μία με την ιδιαίτερη ομορφιά της. Είκοσι χρόνια ένα αγόρι, αυτή είναι η άνοιξη, είκοσι χρόνια ένας νεαρός, αυτός είναι το καλοκαίρι. Είκοσι χρόνια είναι νέος άνδρας. Αυτό είναι το φθινόπωρο... και είκοσι χρόνια ένας ηλικιωμένος άνδρας, αυτός είναι ο χειμώνας.

Και η Αγγελική βλέπει τις ρυτίδες στον καθρέπτη.

Εκείνο που παύει να κινείται, παύει επίσης να ζει.

Ο Θεός δεν καταδικάζει κανέναν άνθρωπο. Μάλλον ο άνθρωπος είναι που καταδικάζει τον εαυτό του...

1986

Παύλος-Σωκράτης Ν. Παυλίδης