Του Παύλου-Σωκράτη Παυλίδη*

Ο Ελληνικός λαός της Μακεδονίας δεν βρήκε την ησυχία του. Οι Γερμανοί έδωσαν το δικαίωμα, σαν αντάλλαγμα στους Βούλγαρους, να καταλάβουν ένα μεγάλο μέρος ελληνικού εδάφους από τον Εβρο μέχρι την Ροδόπολη, σαν πρώτη δόση.

Οι Βούλγαροι ήταν πάντα εχθροί του Ελληνισμού. Μεγάλη σφαγή στην Δράμα, το Δοξάτο και αλλού. Φοβούμενοι οι Ελληνες αφού τους πήραν τα πάντα, φεύγουν να προστατεύσουν τη ζωή τους προς την Κεντρική Μακεδονία. Αφήνουν πίσω γέρους, παιδιά και περιουσία. Ηρθαν οικογένειες στον Ροδώνα για προστασία και φιλοξενήθηκαν. Οι Βούλγαροι λεηλατούν τα καταστήματα. Δεν αφήνουν τίποτα προς Ανατολάς.

Η πείνα το 1941 σκότωσε πολλές χιλιάδες ελληνικές ζωές, μικρούς, μεγάλους και γερόντους. Οι Ιταλοί εμφανίζονται στην Θεσσαλονίκη με τα φτερά στο δίκοχο. Τους λέγανε καραμπινιέρηδες. Μαθαίναμε πως οι Γερμανοί συλλαμβάνουν Ελληνες νέους, κάνουν μπλόκο σε καφενεία, τους στέλνουν στη Γερμανία για δουλειά. Ελεγαν οι Γερμανοί: “Εμείς πολεμάμε κι εσείς στα καφενεία;”. Ενα περιστατικό συνέβη στην Θεσσαλονίκη το 1942, το καλοκαίρι. Αστικά λεωφορεία δεν υπήρχαν τότε. Υπήρχε το ηλεκτρικό τραμ, οδός Εγνατία και Τσιμισκή. Πότε με ένα βαγόνι, πότε με δύο-τρία. Συνωστισμός μεγάλος μέσα στο βαγόνι. Εξω ζέστα πολύ. Παράθυρα άλλα κλειστά και άλλα ανοιχτά. Μια ωραία κυρία έκανε παρατήρηση σ’ έναν κύριο ν’ ανοίξει το παράθυρο: “....να, του λέει, ανοίξτε κύριε το παράθυρο να πάρουμε αέρα!”. Μέσα στο βαγόνι, δίπλα στην κυρία ήταν στρατιώτες Ιταλοί. Οταν άκουσαν τη λέξη “αέρα”, την... συνέλαβαν! Ηταν η λέξη που τους... “τρέλλαινε”!

Τοιχοκολούσαν σε εμφανή μέρος με μεγάλα γράμματα, σε τοίχο, παντού: “Ακου-βλέπε-σώπα”. Στο χαρτί πάνω μονοκονδυλιά πρόσωπο ανθρώπου, το δάχτυλο στο στόμα στην ένδειξη σιωπής. Μαύρη αγορά, όπως το έλεγαν, στα βουνά, στους πρόποδες των Κρουσίων, στα χωριά Ραδίλα, Κερκίνη, Τερελή, Μοναστηράκι, Σταυροδρόμι, όπου συναντιώνταν Ελληνες και Βούλγαροι πολίτες. Και η συναλλαγή; Με ελληνικό μαύρο χιλιάρικο, προπολεμικό με αξία, έπαιρναν από τους Βούλγαρους ζάχαρη τετράγωνα, ζαχαρίνη, υφάσματα, καραμέλες και πολλά άλλα είδη.

Οι αντάρτες των εθνικών δυνάμεων έπαιρναν δέκατα για να μπορούν να επιβιώσουν στα βουνά. Τους προστάτευε τους Ελληνες η Π.Α.Ο. (Παννελήνιος Απελευθερωτική Οργάνωσις). Ιδρύθηκε τον Φεβρουάριο του 1943, διαλύθηκε τον Σεπτέμβριο του 1943 και εντάχθηκε στον Ε.Δ.Ε.Σ. κατόπιν εντολής της εξόριστης ελληνικής κυβέρνησης στο Κάιρο.

Ο Γέρος Παπανδρέου, ο Γεώργιος, έλεγε: “Αναγνωρίζεστε μόνον αν ενταχθείτε εις τας δυνάμεις του Ζέρβα”. Οπερ και εγένετο.

Για να μην ξεχάσω στο διάβα της μνήμης μου, η θεία μου Κυριακή, συζυγος του θείου μου, αδερφού της μάνας μου, ήρθαν από την Ρωσία το 1938 στην Ελλάδα. Οταν ακούστηκαν τα τραγούδια των κομμουνιστών μου έλεγε πως κάποια από τα τραγούδια αυτά τα τραγουδούσαν στην ρωσική και ενώ οι στίχοι της αναφέρονταν σε βλέψεις και στην Ελλάδα. Ολα τα τραγούδια τα ρωσικά της επανάστασης του 1917 του Λένιν, ακούστηκαν και στην Ελλάδα.

*Από το βιβλίο του “ΜΑΡΤΥΣ ΜΟΥ ΤΟ ΜΠΕΛΛΕΣ”

(Φωνή από τον Ροδώνα)